Ustawodawca ograniczył prawo wyboru trybu zapytania o cenę, który jest jednym z najprostszych trybów udzielania zamówień publicznych i który jednocześnie przewiduje pewne ograniczenia konkurencji wśród wykonawców.
Zgodnie z treścią art. 70 u.p.z.p. zamawiający może udzielić zamówienia w trybie zapytania o cenę, jeżeli przedmiotem zamówienia są dostawy lub usługi powszechnie dostępne o ustalonych standardach jakościowych, a wartość zamówienia jest mniejsza od progów unijnych. Kolejne ograniczenie zostało ustalone w treścią art. 71, który stanowi, iż zamawiający wszczyna postępowanie w trybie zapytania o cenę, zapraszając do składania ofert taką liczbę wykonawców świadczących w ramach prowadzonej przez nich działalności dostawy lub usługi będące przedmiotem zamówienia.
W związku z faktem, iż tryb zapytania o cenę ma charakter niekonkurencyjny, przesłanki jego zastosowania należy interpretować ściśle, a podmiot, który się na nie powołuje, musi być w stanie je udowodnić (wynika to również z orzecznictwa ETS - np. orzeczenie z dnia 28 marca 1996 r. w sprawie C-318/94 KE vs. Republika Federalna Niemiec).
W opinii UZP, w związku z faktem, iż przepisy u.p.z.p. nie wskazują, co należy rozumieć pod pojęciem „powszechnej dostępności” oraz „ustalonych standardów jakościowych”, termin "powszechny" oznacza częsty, znajdujący się w wielkiej ilości, zaś "dostępny" to nietrudny do zdobycia. Przyjąć należy, iż usługi "powszechnie dostępne" to takie, które są przez rynek często oferowane, a więc duża jest ich podaż, a przez to nietrudne są do zdobycia.
Dostawy i usługi powszechnie dostępne to zatem dobra popularne i łatwo osiągalne, zaspokajające potrzeby wszystkich kategorii odbiorców publicznych i prywatnych, które oferuje się wszędzie, zarówno na rynku lokalnym, jak i krajowym.
Z kolei „Ustalone standardy jakościowe” definiuje się jako znormalizowane cechy dostaw lub usług, spełniające przeciętne wymagania stawiane dla danego asortymentu (grupy towarowej), dzięki którym nie jest wymagane indywidualne podejście do ich wykonania. Przy czym nie można utożsamiać standardów jakościowych ze standardami czy wymaganiami przepisów prawa. Standardy jakościowe muszą określać istnienie minimalnego akceptowanego rezultatu, jaki świadczona usługa ma zapewnić.
Dostawy i usługi powszechnie dostępne to zatem dobra popularne i łatwo osiągalne, zaspokajające potrzeby wszystkich kategorii odbiorców publicznych i prywatnych, które oferuje się wszędzie, zarówno na rynku lokalnym, jak i krajowym.
Z kolei „Ustalone standardy jakościowe” definiuje się jako znormalizowane cechy dostaw lub usług, spełniające przeciętne wymagania stawiane dla danego asortymentu (grupy towarowej), dzięki którym nie jest wymagane indywidualne podejście do ich wykonania. Przy czym nie można utożsamiać standardów jakościowych ze standardami czy wymaganiami przepisów prawa. Standardy jakościowe muszą określać istnienie minimalnego akceptowanego rezultatu, jaki świadczona usługa ma zapewnić.
Przykładowo UZP wskazuje usługi, które spełniają powyższe kryteria:
- usługi utrzymania czystości (sprzątania pomieszczeń),
- usługi transportowe,
- usługi odśnieżania ulic,
- usługi introligatorskie,
- usługi pralnicze,
- usługi kserograficzne,
- proste usługi poligraficzne (druk).
Na rynku dostaw za dopuszczalne uznaje się zastosowanie tego trybu do zakupu:
- produktów żywnościowych,
- opału,
- paliwa,
- paliwa,
- artykułów biurowych.
Zdaniem UZP zastosowanie tego trybu jest natomiast nieuzasadnione w przypadku nabywania m.in. usług nietypowych, takich jak usługi eksperckie, poszukiwawcze, ratownicze, geologiczne czy detektywistyczne. Z kolei w "Wytycznych dotyczących interpretacji przesłanek pozwalających na przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego, negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki i zapytania o cenę", wskazano, że niemożliwe jest zastosowanie ww. trybu do nabywania usług szkoleniowych, usług pełnienia funkcji inspektora nadzoru autorskiego, usuwania odpadów niebezpiecznych, opracowania studium wykonalności, zarządzania i rozliczania projektów unijnych, usługi opracowania programu funkcjonalno – użytkowego, a także dostaw oprogramowania komputerowego czy wysoko wyspecjalizowanego sprzętu medycznego.
Niemniej jednak należy wskazać, iż nie istnieje zamknięty katalog dostaw lub usług, do których zakupu może być zastosowany tryb zapytania o cenę.
Przykłady nieprawidłowości:
- Zamawiający uznał, iż pełnienie funkcji Koordynatora Projektu przy realizacji inwestycji jest usługą typową, nie wymagającą szczególnej wiedzy (zamawiający wskazał, że każdą z czynności wskazanych w opisie przedmiotu zamówienia może wykonywać nawet osoba mająca średnie wykształcenie). Tymczasem - w opinii UZP - w tym przypadku nie zachodziły przesłanki wyboru trybu zapytania o cenę, gdyż m.in. pełnienie funkcji koordynatora projektu w przedmiotowym postępowaniu wymagało bowiem biegłej znajomości przepisów ustawy Prawo budowlane oraz przepisów postępowania administracyjnego związanych z procesem inwestycyjnym (UZP/DKD/KND/45/11).
- Zamawiający w rozpisał przetarg w trybie zapytania o cenę na pełnienie nadzoru inwestorskiego dla zadania pn. „Budowa sieci kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej na terenie miasta i gminy". UZP uznał, że także tutaj nie zachodzą przesłanki wyboru trybu bezkonkurencyjnego, gdyż w/w funkcja może być pełniona wyłącznie przez osoby lub podmioty zatrudniające osoby posiadające wymagane uprawnienia budowlane w zakresie pełnienia funkcji nadzoru inwestorskiego w danej specjalności (UZP/DKUE/KN/15/2011).
- Zamawiający wszczął postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.: Opracowanie dokumentacji dla celów pozyskania środków z Funduszu Spójności dla inwestycji pn. „Kompleksowe rozwiązanie gospodarki wodno-ściekowej dla aglomeracji S.” w trybie zapytania o cenę. Także w tym wypadku UZP zakwestionowało wybór trybu z racji faktu konieczności posiadania specjalistycznych kwalifikacji i wiedzy (UZP/DKUE/KN/21/2011).
Autor: Witold Jarzyński
* * *
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz