Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) wydał w dniu 29 marca 2012 r. wyrok (sygn. akt. C-599/10) w sprawie wniosku o interpretację art. 2 (zasada równości), art. 51 (wezwanie do wyjaśnień i uzupełnienia dokumentów) i art. 55 (wyjaśnienie rażąco niskiej ceny) dyrektywy 2004/18/WE. Sprawa dotyczyła sporu pomiędzy słowackim urzędem zamówień publicznych Úrad pre verejné obstarávanie (urząd zamówień publicznych, zwany dalej „Úrad”) a przedsiębiorstwami wykluczonymi z przetargu ogłoszonego w 2007 r. przez Národná diaľničná spoločnosť a.s. (zwana dalej „NDS”), spółką handlową kontrolowaną w 100 % przez państwo słowackie, dotyczącego świadczenia usług poboru opłat na autostradach i niektórych drogach.
NDS wszczęła procedurę ograniczonego przetargu w celu udzielenia zamówienia publicznego o wartości szacowanej na ponad 600 milionów EUR w przedmiocie świadczenia usług poboru opłat na autostradach i niektórych drogach. W toku wskazanej procedury NDS zwrócił się do dwóch konsorcjów przedsiębiorstw zaliczających się do grona kandydatów z żądaniami przedstawienia wyjaśnień w przedmiocie ich oferty. Poza kwestiami dotyczącymi aspektów technicznych odnoszącymi się do poszczególnych ofert, przedstawiono obydwu konsorcjom pytania zmierzające do wyjaśnienia zaproponowanej, rażąco niskiej ceny. Na wskazane żądania udzielone zostały odpowiedzi.
Następnie, oba podmioty zostały wykluczone z procedury. Od wskazanych decyzji odwołano się do NDS, która utrzymała je w mocy, a następnie do właściwego, odwoławczego organu administracyjnego, Úrad, który w dniu 2 lipca 2008 r. oddalił rozpatrywane skargi stwierdzając, że obydwa konsorcja nie przedłożyły wystarczającej odpowiedzi na żądanie wyjaśnienia w przedmiocie rażąco niskiej ceny ich ofert.
Obydwa konsorcja odwołały sie od wskazanych decyzji do Krajský súd Bratislava (sąd rejonowy w Bratysławie) a następnie przed Najvyšší súd Slovenskej republiky (sąd najwyższy Republiki Słowackiej). Sąd Najwyższy postanowił zadać nastęujące pytanie prejudycialne do ETS:
1. Czy jest zgodna z dyrektywą 2004/18 […] w wersji obowiązującej w rozpatrywanym okresie, wykładnia, zgodnie z którą w świetle art. 51 i art. 2 tej dyrektywy, mając na uwadze zasady niedyskryminacji i przejrzystości przy udzielaniu zamówień publicznych, instytucja zamawiająca ma obowiązek zażądać udzielenia wyjaśnień w przedmiocie oferty w poszanowaniu subiektywnego prawa procesowego jednostki do bycia wezwaną do uzupełnienia lub wyjaśnienia zaświadczeń i dokumentów przedłożonych na podstawie art. 45–50 wspomnianej dyrektywy, w przypadku gdy dyskusyjne lub niejasne zrozumienie oferty uczestnika przetargu może prowadzić do jego wykluczenia z tego przetargu?
2. Czy jest zgodna z dyrektywą 2004/18 […], w wersji obowiązującej w rozpatrywanym okresie, wykładnia, zgodnie z którą w świetle art. 51 i art. 2 tej dyrektywy, mając na uwadze zasady niedyskryminacji i przejrzystości przy udzielaniu zamówień publicznych, instytucja zamawiająca nie ma obowiązku zażądania udzielenia wyjaśnień w przedmiocie oferty, w przypadku gdy instytucja ta uważa za ustalone, że nie są spełnione wymogi związane z przedmiotem zamówienia?
3. Czy jest zgodny z art. 51 i art. 2 dyrektywy 2004/18 […], w wersji obowiązującej w rozpatrywanym okresie, przepis prawa krajowego, zgodnie z którym komisja ustanowiona w celu oceny ofert jest jedynie uprawniona do żądania na piśmie od oferentów udzielenia wyjaśnień w przedmiocie oferty?
4. Czy jest zgodne z art. 55 dyrektywy 2004/18 […] stanowisko instytucji zamawiającej, zgodnie z którym instytucja ta nie jest zobowiązana do zażądania od oferenta udzielenia wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny, i czy mając na uwadze sformułowanie pytania, jakie instytucja zamawiająca zadała skarżącym w odniesieniu do rażąco niskiej ceny, skarżące miały możliwość wystarczającego wyjaśnienia podstawowych charakterystycznych parametrów przedstawionej oferty?”
W przedmiocie rażąco niskiej ceny ETS orzekł, że zamiarem prawodawcy Unii było ustanowienie względem instytucji zamawiających wymogu, by dokonywały one weryfikacji składowych elementów rażąco niskich ofert, poprzez nałożenie na nie w tym celu obowiązku zażądania od kandydatów przedstawienia uzasadnienia koniecznego do wykazania, że oferty te są poważne (zob. podobnie wyrok z dnia 27 listopada 2001 r. w sprawach połączonych C-285/99 i C-286/99 Lombardini i Mantovani, Rec. s. I-9233, pkt 46–49).
W związku z tym zaistnienie, w odpowiednim momencie procedury badania ofert, skutecznej debaty na zasadzie kontradyktoryjności pomiędzy instytucją zamawiającą a kandydatem, aby mógł on wykazać, że jego oferta jest poważna, stanowi wymóg dyrektywy 2004/18 mający zapobiec arbitralności instytucji zamawiającej i zagwarantować konkurencję między przedsiębiorstwami na zdrowych zasadach (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Lombardini i Mantovani, pkt 57).
Ponadto, instytucja zamawiająca powinna w sposób jasny sformułować żądanie skierowane do danych kandydatów, celem umożliwienia im uzasadnienia w sposób kompletny i użyteczny poważnego charakteru ich oferty. Jednakże, wyłącznie do sądu krajowego należy dokonanie weryfikacji, czy w świetle całości dostępnych mu akt sprawy żądanie o udzielenie wyjaśnienia pozwoliło danym kandydatom w wystarczającym stopniu wyjaśnić składowe elementy ich ofert.
Autor: Witold Jarzyński
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz