PRZYKŁADY NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCYCH NARUSZEŃ STWIERDZANYCH W TRAKCIE WERYFIKACJI ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH UDZIELONYCH PRZEZ BENEFICJENTÓW REGIONALNYCH PROGRAMÓW OPERACYJNYCH NA ROBOTY BUDOWLANE

Beneficjenci środków unijnych (zamawiający w rozumieniu pzp) muszą liczyć się z tym, że niemal każda ich czynność podejmowana podczas przygotowania lub prowadzenia postępowania o zamówienie publiczne zostanie skontrolowana. W jej wyniku może dojść do wstrzymania wypłaty części lub całości wnioskowanej kwoty.

Przedstawiamy Państwu przykłady najczęściej występujących nieprawidłowości i uchybień w zakresie stosowania Prawa zamówień publicznych. Przykłady dotyczą błędów popełnianych w przetargach finansowanych z Regionalnych Programów Operacyjnych. Nieprawidłowości te stanowią podstawę do nałożenia korekty finansowej i mogą spowodować konieczność zwrotu dotacji wraz z odsetkami. Informacje pochodzą z dokumentu przygotowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego.

1. SZACOWANIE WARTOŚCI ZAMÓWIENIA

a) Nieprawidłowość: Beneficjent w krótkim odstępie czasu udzielił kilku zamówień na roboty budowlane na podstawie art. 4 pkt. 8. Większość zamówień została udzielona jednemu wykonawcy. Łączna wartość przekroczyła równowartość 30 tys. euro, czyli Beneficjent był zobowiązany do stosowania przepisów ustawy. 

Naruszony przepis: art. 32 ust. 2 ustawy pzp 

Uwagi/wyjaśnienia: Art. 32 ust. 2 ustawy pzp zabrania dzielić zamówienia na części lub zaniżać jego wartości w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy

b) Nieprawidłowość: Beneficjent udzielił zamówienia na sprawowanie nadzoru autorskiego na podstawie art. 4 pkt. 8. Przy szacowaniu wartości zamówienia nie uwzględnił wartości udzielonego zamówienia na opracowanie dokumentacji projektowej. Łączna wartość zamówień przekroczyła równowartość 30 tys. euro.

Naruszony przepis: art. 32 ust. 2 ustawy pzp  

Uwagi/wyjaśnienia: Art. 32 ust. 2 ustawy pzp zabrania dzielić zamówienia na części lub zaniżać jego wartości w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy

c) Nieprawidłowość: Beneficjent w ramach projektu udzielił dwóch zamówień na pełnienie funkcji inspektora nadzoru inwestorskiego nad robotami budowlanym, przy czym jedno zamówienie udzielone zostało z pominięciem ustawy pzp na podstawie art. 4 pkt 8. Łączna wartość zamówień przekroczyła równowartość 30 tys. euro. 

Naruszony przepis: art. 32 ust. 2 i 4 ustawy pzp  

Uwagi/wyjaśnienia: Art. 32 ust. 2 ustawy pzp zabrania dzielić zamówienia na części lub zaniżać jego wartości w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy

2. OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

a) Nieprawidłowość: Beneficjent zamieszczając na stronie internetowej SIWZ nie zamieścił projektu budowlanego, który stanowił część SIWZ, dodając tylko informację, że dokumentacja projektowa do szczegółowego zapoznania się jest dostępna w siedzibie zamawiającego.
Naruszony przepis: art. 29 ust. 1, art. 31, art. 36 ust. 1 pkt 6, art. 42 ust. 1 oraz art. 7 ustawy pzp.  

Uwagi/wyjaśnienia: Zgodnie z art. 42 ust. 1 SIWZ udostępnia się na stronie internetowej od dnia zamieszczenia ogłoszenia o zamówieniu w Biuletynie ZP

b) Nieprawidłowość Beneficjent opisał przedmiot zamówienia poprzez wskazanie nazw własnych. Wskazanie znaku towarowego nie zostało uzupełnione o obligatoryjne oświadczenie zamawiającego o dopuszczeniu składania ofert równoważnych.  

Naruszony przepis: art. 29 ust. 1 i 3 ustawy pzp.  

Uwagi/wyjaśnienia: Przedmiotu zamówienia nie można opisywać przez wskazanie znaków towarowych, chyba że jest to uzasadnione jego specyfiką zamówienia, a wskazaniu takiemu towarzyszą wyrazy "lub równoważny"

c) Nieprawidłowość: W opisie przedmiotu zamówienia - w przedmiarach robót Beneficjent zamieścił szczegółowy opis prac, jak również materiałów, które winny być wykorzystane przez wykonawcę, posługując się przy tym nazwami konkretnych produktów. Wskazanie znaku towarowego nie zostało uzupełnione o obligatoryjne oświadczenie zamawiającego o dopuszczeniu składania ofert równoważnych.  

Naruszony przepis: art. 29 ust. 1 i 3 ustawy pzp.  

Uwagi/wyjaśnienia: Przedmiotu zamówienia nie można opisywać przez wskazanie znaków towarowych, chyba że jest to uzasadnione jego specyfiką zamówienia, a wskazaniu takiemu towarzyszą wyrazy "lub równoważny"

d) Nieprawidłowość: Beneficjent wymagał autoryzowanego serwisu na terenie Polski z podaniem nazwy i siedziby serwisu. Inny przypadek - Beneficjent przy zakupie sprzętu wymagał posiadania stałego serwisu technicznego w odległości nie większej niż xx km od siedziby zamawiającego.  

Naruszony przepis: art. 29 ust. 1 i 3 ustawy pzp.  

Uwagi/wyjaśnienia: Opisu przedmiotu zamówienia nie można opisywać w sposób ograniczający konkurencję. Zapewnienie prawidłowego serwisu zamawiający może zapisać za pomocą innych parametrów np. czas reakcji na zgłoszenie itp.

e) Nieprawidłowość: Beneficjent wymagał aby towary pochodziły z krajów Unii Europejskiej. 

Naruszony przepis: art. 29 ust. 2 ustawy pzp.  

Uwagi/wyjaśnienia: Opisu przedmiotu zamówienia nie można opisywać w sposób ograniczający konkurencję.

f) Nieprawidłowość: Beneficjent dopuścił rozwiązania równoważne do materiałów zawartych w dokumentacji projektowej, czyli w zakresie robót budowlanych, natomiast nie uwzględniono takich rozwiązań w kontekście wyposażenia, które również obejmuje zakres przedmiotu postępowania.  

Naruszony przepis: art. 29 ust. 3 oraz art. 7 ust. 1 ustawy Pzp.  

Uwagi/wyjaśnienia: Przedmiotu zamówienia nie można opisywać przez wskazanie znaków towarowych, chyba że jest to uzasadnione jego specyfiką zamówienia, a wskazaniu takiemu towarzyszą wyrazy "lub równoważny".

g) Nieprawidłowość: W przedmiarach robót Beneficjent wskazał, że wszystkie przedmiary mają obmiar „zero”. Na wniosek jednego z wykonawców o wstawienie właściwych obmiarów Beneficjent wyjaśnił, że przedmiary nie zawierają ilości ze względu na fakt, iż ilość prac do wykonania należy oszacować na podstawie projektu i rodzaju rac wymienionych w przedmiarze zerowym oraz na podstawie oględzin miejsc przeznaczonych do remontu.

Naruszony przepis: art. 29 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1ustawy Pzp.

Uwagi/wyjaśnienia: Szacowanie wielkości i rodzaju prac do wykonania należy do obowiązków zamawiającego, których nie można przerzucać na wykonawców.

3. WARUNKI UDZIAŁU W POSTĘPOWANIU

a) Nieprawidłowość: Beneficjent określił m.in., że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy, którzy spełniają: 

1. dysponują osobami zdolnymi do wykonania zamówienia tj. posiadają zatrudnionych co najmniej 15 osób, w tym 5 osób z uprawnieniami budowlanymi, 

2. znajdują się w sytuacji ekonomicznej i finansowej zapewniającej wykonanie zamówienia. 

W celu potwierdzenia warunku dysponowania osobami zdolnymi do wykonania zamówienia wymagał złożenia przez wykonawców wykazu zatrudnionych pracowników etatowych, w tym wykazy pracowników posiadających uprawnienia budowlane. W celu potwierdzenia spełniania warunku znajdowania się w sytuacji ekonomicznej i finansowej wymagał złożenia informacji z banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej o posiadaniu środków finansowych lub zdolności kredytowej w wysokości nie mniejszej niż 50% wartości składanej oferty oraz polisy, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej, a w przypadku jej braku oświadczenia iż wykonawca przed podpisaniem umowy dokona ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, na kwotę nie mniejszą niż 50% wartości składanej.

Naruszony przepis: art. 7 ust. 1 i art. 22 ust. 1 i 4 ustawy pzp,  

Uwagi/wyjaśnienia: Zasada uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców wymaga, aby warunki udziału były jednakowe w stosunku każdego z wykonawców. Zamawiający nie może wymagać zatrudnienia na moment składania ofert. Może jedynie wymagać, aby wykonawcy dowiedli, że będą dysponowali określonymi osobami na moment realizacji zamówienia.

b) Nieprawidłowość: Beneficjent wymagał złożenia opłaconej polisy, a w przypadku jej braku innego dokumentu potwierdzającego, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia na kwotę nie mniejszą niż 1 000 000,00 zł. W postępowaniu dopuszczono możliwość składania ofert częściowych. Najwyższa szacunkowa wartość jednej z części wynosi 737 000,00 zł, a najniższa 17 000,00 zł. Dopuszczenie możliwości składania ofert na poszczególne części i żądanie opłaconej polisy na kwotę nie mniejszą niż 1 000 000,00 zł jest zbyt wygórowane i nieadekwatne do przedmiotu zamówienia. 

Naruszony przepis: art. 7 ust. 1 i art. 22 ust. 1 i 4 ustawy pzp,  

Uwagi/wyjaśnienia: Opis sposobu dokonania oceny spełniania warunków powinien być związany z przedmiotem zamówienia oraz proporcjonalny do przedmiotu zamówienia.

c) Nieprawidłowość: Beneficjent określił, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy, którzy wykażą zrealizowanie co najmniej jednej roboty budowlanej w budynku użyteczności publicznej o charakterze podobnym do przedmiotu zamówienia o wartości min. 400 000,00 zł. Zamówienie obejmowało wykonanie typowych prac remontowych, np. wymianę stolarki drzwiowej, malowanie ścian, układanie glazury, montaż armatury sanitarnej, itp. i nie uzasadniało zawężenia posiadania doświadczenia w budynkach użyteczności publicznej.  

Naruszony przepis: art. 7 ust. 1 i art. 22 ust. 1 i 4 ustawy pzp,  

Uwagi/wyjaśnienia: Z przepisów ustawy nie wynika możliwość zróżnicowania doświadczenia w wykonaniu robót budowlanych w zależności od charakteru i przeznaczenia obiektów

d) Nieprawidłowość: Beneficjent określił, iż o zamówienie mogą ubiegać się wykonawcy wykonali lub wykonują co najmniej dwie usługi z zakresu kompleksowego zarządzania projektami inwestycyjnymi dotyczącymi budowy lub modernizacji obiektów użyteczności publicznej i były współfinansowane z programów pomocowych Unii Europejskiej.  

Naruszony przepis: art. 7 ust. 1 i art. 22 ust. 1 i 4 ustawy pzp,  

Uwagi/wyjaśnienia: Zamawiający nie może uzależniać doświadczenia od formy finansowania przedsięwzięcia.

e) Nieprawidłowość: Beneficjent określił, iż wykonawca powinien udokumentować posiadanie na koncie kwoty nie mniejszej niż zaoferowana cena oferty lub wykonawca będzie miał udzielony kredyt w takiej wysokości.  

Naruszony przepis: art. 7 ust. 1 i art. 22 ust. 1 i 4 ustawy pzp,  

Uwagi/wyjaśnienia: Zasada uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców wymaga, aby warunki udziału były jednakowe w stosunku każdego z wykonawców.

f) Nieprawidłowość: Zamawiający zawarł, że na potwierdzenie warunku posiadania przez Wykonawcę niezbędnej wiedzy i doświadczenia należy załączyć wykaz pełnionych funkcji inspektora nadzoru inwestorskiego (min.5) na robotach budowlanych w okresie ostatnich 3 lat przed dniem wszczęcia postępowania, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie przynajmniej 3, o wartości powyżej 4 500 000, 00 zł z podaniem daty i miejsca ich wykonania. 

Naruszony przepis: art. 22 ust. 2 w związku z art. 7 ust. 1 ustawy Pzp  

Uwagi/wyjaśnienia: Zamawiający nie może różnicować warunku w zależności od długości okresu prowadzenia działalności gospodarczej przez wykonawcę. 

g) Nieprawidłowość: Beneficjent wskazał, iż wykonawca spełni warunek sytuacji ekonomicznej i finansowej jeśli wykaże się za ostatnie 3 lata obrotowe średniorocznym obrotem w wysokości min. 15 000 000,000 zł. Szacunkowa wartość zamówienia ustalona została na kwotę 4 013 035,45 zł, umowa z wykonawcą podpisana została na wartość brutto 4 870 800,00 zł, zaś okres realizacji zamówienia wynosi 18 miesięcy. 

Naruszony przepis: art. 7 ust. 1 w związku z art. 22 ust. 4 ustawy pzp.

Uwagi/wyjaśnienia: Opis sposobu dokonania oceny spełniania warunków powinien być związany z przedmiotem zamówienia oraz proporcjonalny do przedmiotu zamówienia.

h) Nieprawidłowość: Beneficjent wymagał aby wykonawcy wykazali się wykonaniem 2 dostaw ciężkich lub średnich samochodów ratowniczo-gaśniczych o wartości co najmniej 700 000 zł brutto każda, przy czym przynajmniej jedna miała być współfinansowana ze środków unijnych.  

Naruszony przepis: art. 22 ust. 4 w związku z art. 7 ust. 1 ustawy pzp.

Uwagi/wyjaśnienia: Warunek nie może być uzależniony od formy finansowania zamówienia.

W kolejnym artykule zamieścimy nieprawidłowości związane z poniższymi tematami:

WARUNKI UDZIAŁU W POSTĘPOWANIU DOTYCZĄCE KONSORCJUM
PODWYKONAWSTWO
ZMIANY TREŚCI OGŁOSZENIA I SIWZ 

WYKLUCZENIA WYKONAWCÓW I ODRZUCENIE OFERT 

ZMIANY UMOWY Z WYKONAWCĄ 

ŻĄDANIE DOKUMENTÓW I OŚWIADCZEŃ 

TRYB UDZIELENIA ZAMÓWIENIA 

INNE NARUSZENIA (terminy składania ofert, itp…)

Źródło:  http://www.rpowp.wrotapodlasia.pl/transakcje-objete-ustawa-pzp.html
Autor: Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego