Jaka jest możliwość poprawienia omyłki w nazwie oferowanego modelu?

Zamawiający poprawia w ofercie oczywiste omyłki pisarskie (art. 87 ust. 2 pkt 1 prawa zamówień publicznych). Omyłka wykonawcy może dotyczyć również określenia oferowanego przez niego modelu rzeczy. Pytanie kiedy taka omyłka w określeniu modelu nadaje się do poprawienia jako oczywista omyłka pisarska?
Poniższe rozważania pominą inną kwestię - możliwość poprawienia omyłki polegającej na niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, niepowodującej istotnych zmian w treści oferty - i dotyczą jedynie omyłki o charakterze pisarskim.

Załóżmy, że spełnione są najprostsze wymagania dotyczące istnienia takiej omyłki:

• Nie mamy powodu sądzić, że oznaczenie modelu, które traktujemy jako omyłka, zostało wpisane przez wykonawcę celowo. Rozpatrujemy więc sytuacje, kiedy zamawiający ma prawo mieć przekonanie, że błędne określenie modelu jest wynikiem omyłki.

• Omyłka rzeczywiście ma charakter pisarski. W dobie zapisywania treści oferty przy użyciu komputera omyłka pisarska oznacza nie tylko literówki, pominięcia fragmentu tekstu czy przestawienie kolejności wyrazów, ale również błędy typowe dla stosowania edytorów tekstu - przesunięcie całego fragmentu tekstu czy skopiowanie wielokrotnie powtarzającego się fragmentu oferty w dodatkowym i niepotrzebnym miejscu.

Tym samym pozostaje do zbadania najciekawsza kwestia - odnosząca się do oczywistości popełnionej omyłki pisarskiej. http://kartaprzetargowa.pl/

Oczywistość dotyczy nie tylko możliwości rozpoznania omyłki. Oczywisty powinien być również tekst, który miał się pojawić w omyłkowo sformułowanym fragmencie. Inaczej mówiąc, oczywisty ma być nie tylko fakt, że wykonawca popełnił omyłkę, ale również to jaką treść chciał tam umieścić. 

Bez wiedzy jaki model chciał zaoferować wykonawca zamawiający nie ma możliwości poprawienia omyłki pisarskiej. Poprawiając omyłkę pisarską zamawiający nie może zmienić treści oświadczenia woli wykonawcy, ma jedynie przywrócić jego właściwe brzmienie zakłócone omyłką pisarską.

Co istotne, zamawiający nie może zmienić treści tego oświadczenia kierując się chęcią dostosowania go do wymogów postawionych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Nie na tym polega omyłka pisarska.

wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 23 grudnia 2013 r. (KIO 2715/13; KIO 2718/13; KIO 2726/13)
Opisane instytucje służą jak najwierniejszemu odtworzeniu intencji wykonawcy w zakresie złożonego zamawiającemu oświadczenia woli, odczytaniu jego treści. Zastosowanie tych instrumentów jest jednak możliwe wtedy, gdy wykonawca w swojej ofercie wyartykułował oświadczenie woli w sposób umożliwiający takie odczytanie bezpośrednio lub pośrednio, np. przez pryzmat załączonych do oferty dokumentów składanych na potwierdzenie, że przedmiot oferty odpowiada wymaganiom zamawiającego.

W kwestii badania oczywistości omyłki, która dotyczy określenia oferowanego modelu, wyróżnia się swoją wagą jedna kwestia - ustalenie czy tak określony model funkcjonuje na rynku.

Oferowany model nie istnieje na rynku

Jeśli oferowany model nie istnieje na rynku to z pewnością, że mamy do czynienia z omyłką. Jeśli dodatkowo widać jaki model zamierzał zaoferować wykonawca (jaki wpisałby zgodnie ze swoją wolą, nie popełniając omyłki pisarskiej) możemy mówić o nadającej się do poprawienia oczywistej omyłce pisarskiej.

Przesądzenie samej kwestii (nie)istnienia oferowanego modelu powinno się odbyć z odpowiednią starannością. Nie chodzi przecież o stwierdzenie, że dany model nie jest znany zamawiającemu, lecz że nie funkcjonuje na rynku.

Na drugim biegunie mamy kwestię oczywistości, która uniemożliwia przeprowadzanie przez zamawiającego szczególnych badań co do popełnionej przez wykonawcę omyłki.

Stąd warto przesądzić najpierw na ile zamawiana rzecz ma charakter standardowy, a na ile indywidualny, dostosowywany do wymagań odbiorcy. W przypadku wyrobów standardowych najczęściej będzie możliwe uzyskanie informacji co do gamy oferowanych przez producenta modeli, w przypadku rzeczy indywidualizowanych już niekoniecznie.

W przypadku rzeczy o charakterze standardowym, co do których informacje o gamie modeli są powszechnie dostępne lub wynikają z wiedzy samego zamawiającego zamawiający jest w stanie przesądzić czy oferowany model funkcjonuje na rynku. W innym przypadku taka ocena najczęściej będzie niemożliwa.

Oczywista omyłka pisarska nie musi być przy tym oczywista dla każdego. Jeśli da się ustalić omyłkę dysponując wiedzą, którą powinien dysponować maturzysta, tym lepiej. Jeśli jednak potrzebna jest bardziej zaawansowana wiedza nie stanowi to bezwzględnej przeszkody.

W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej wykracza się często poza pojęcie oczywistej omyłki rozumianej jako omyłka, która jest widocznej dla każdego. Izba dopuszczała już powołanie się na wiedzę fachową w danej dziedzinie, którą dysponuje zamawiający oraz informacje, któru uzyskał korzystając z powszechnie dostępnych informacji.

Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 20 kwietnia 2015 r. (KIO 665/15)
Ze względu na swoją oczywistość - poprawa nie może być wynikiem prowadzenia wnikliwych badań, a powinny być wynikiem łatwo dostępnych informacji i niezaawansowanej wiedzy. Np. wiedzą taką mogą być powszechne wiadomości wyniesione ze szkoły, ze studiów, z praktyki zawodowej czy z życia codziennego. Łatwo dostępne informacje mogą być zawarte także np. w innych miejscach oferty, nawet w części oferty zastrzeżonej jako tajemnica przedsiębiorstwa. (...)
Oczywistości omyłki nie można oddzielać od wiedzy zamawiającego czy posiadanych przez niego wiadomości, a wprost zagadnienie oczywistości omyłki należy tą wiedzą uzasadniać.

Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 4 lutego 2010 r. (KIO/UZP 1767/09)
Wskazać w tym miejscu należy, że w toku oceny ofert Zamawiający w sytuacji ewidentnych omyłek wykonawcy w treści oferty powinien brać pod uwagę, oprócz oświadczeń wykonawcy, informacje pochodzące z innych, znanych Zamawiającemu źródeł oraz ze swojej wiedzy i doświadczenia życiowego.

Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 10 kwietnia 2008 r. (KIO/UZP 265/08)
W sprawie będącej przedmiotem postępowania, Zamawiający mając wiedzę o tym, że zaoferowane przez wykonawcę MAW Sp. z o.o. radiotelefony posiadają błędne oznaczenia literowe - nie istniejące w obrocie, przy jednocześnie wskazanych parametrach technicznych - odpowiadających produktom istniejącym na rynku, w sposób prawidłowy zwrócił się do wykonawcy o wyjaśnienie treści oferty. Z udzielonych wyjaśnień i załączonych do nich kart katalogowych oferowanych produktów, jednoznacznie wynika, że przedmiot oferty stanowią radiotelefony marki Motorola o oznaczeniu MTH 800 i MTM 800 ENH, ponieważ mają parametry techniczne zbieżne z parametrami szczegółowymi wskazanymi w ofercie MAW Sp. z o.o. Wobec powyższego, Zamawiający w sposób prawidłowy zastosował tryb wyjaśnienia treści oferty i poprawienia omyłki pisarskiej. Takie poprawienie omyłki pisarskiej w treści oferty nie stanowi zmiany oferty. Bezsporne jest bowiem, że nie istnieją produkty o oznaczeniach literowych pierwotnie wskazanych w ofercie MAW Sp. z o.o. Nie ma zatem uzasadnionych podstaw do twierdzenia, że w wyniku poprawienia omyłki pisarskiej nastąpiła "zamiana" jednego produktu na inny, czy też prowadzenia przez strony niedozwolonych negocjacji dotyczących złożonej oferty. Podkreślić należy, że oczywistość omyłki pisarskiej w treści oferty badać należy ad casum. Jeżeli przedmiot zamówienia, poza oznaczeniem słownym, opisany jest za pomocą innych parametrów, w niniejszej sprawie technicznych parametrów szczegółowych, to należy treść oferty czytać łącznie z powyższymi parametrami.

Poprawienie omyłki pisarskiej nie polega na zastąpieniu tekstu z omyłką tekstem poprawnym, lecz tekstem, który chciał tam wpisać wykonawca. Jeśli nie mamy wskazówek, by ustalić pierwotną wolę wykonawcy (jaka miała być treść, gdyby omyłki nie popełniono) to nie ma możliwości poprawienia omyłki.

Te wskazówki muszą być na tyle wyraźne, by sposób poprawienia omyłki był oczywisty.
Wyraźne wskazówki to z pewnością pozostała treść oferty, która wskazuje na model inny niż ten, który się w niej omyłkowo pojawił. Mogą to być:

• odniesienia do poprawnego modelu w specyfikacji technicznej,

• opis charakterystyczny jedynie dla poprawnego modelu,

• atesty, zezwolenia, wyniki badań odnoszące się do poprawnego modelu,

• karta katalogowa poprawnego modelu,

• wskazanie poprawnego modelu w formularzu cenowym lub kosztorysie.

W przypadku kiedy omyłkowo podany model nie istnieje na rynku nie ma problemu co zaoferował wykonawca - rzecz wskazaną w jednym dokumencie czy rzecz wskazaną w innym. Nie ma konieczności przeprowadzania rozważań, które szybko zaprzeczyłyby idei oczywistości poprawianej omyłki. Można bezpiecznie uznać (przynajmniej na tyle bezpiecznie, na ile jest to możliwe przy próbie odczytanie cudzej woli), że wykonawcy chciał zaoferować model istniejący.

Oferowany model istnieje na rynku
  
Całkowicie odmienna jest sytuacja, kiedy wykonawca zaoferował wprawdzie model ABC istniejący na rynku, ale są wskazówki przemawiające za tym, że chciał zaoferować model XYZ. Dla przykładu: wykonawca wskazał iż oferuje model ABC, ale opis i specyfikacja techniczna dotyczy modelu XYZ. Czy taką omyłka można poprawić?

Ponieważ to wykonawca decyduje co oferuje nie możemy mieć wątpliwości w kwestii poprawienia omyłki. Jeśli jest miejsce na domysły czy zaoferował ABC czy XYZ to znaczy, że nie ma możliwości poprawienia omyłki pisarskiej. Trudno zaś o usunięcie wątpliwości w przypadku tak istotnych sprzeczności w ofercie wykonawcy.

Zamawiający ma jedynie odczytać wolę wykonawcy. Niczego nie może dodać od siebie. Z uwagi na powyższe trudności, które kolidują z wymogiem, by omyłka pisarska była oczywista Krajowa Izba Odwoławcza zasadniczo neguje możliwość poprawienia omyłki pisarskiej w określeniu modelu, kiedy potencjalnie omyłkowa treść wskazuje na istniejący model.
Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 14 września 2010 r. (KIO/UZP 1867/10)
Zamawiający w załączniku nr 1 pkt 3 SIWZ wymagał, aby drukarka miała wbudowany fax, natomiast zaoferowane przez Odwołujące go urządzenie nie jest wyposażone w fax. We wskazanych powyżej wyjaśnieniach Odwołujący poinformował wprawdzie, że omyłkowo wpisał model drukarki 3100MFPV/S zamiast 3100MFPV/X, jednak powyższego nie można uznać za omyłkę pisarską, gdyż zaoferowany model drukarki znajduje się w obrocie handlowym, a ponadto w charakterystyce do złożonej oferty Odwołujący, określając model drukarki, wpisał, że urządzenie to jest 3 w 1, a dla symbolu z literką "X" należało podać 4 w 1. (...)
W przedmiotowym stanie faktycznym o takiej omyłce można by mówić wówczas, gdyby w ofercie rynkowej istniał tylko jeden model urządzenia o określonych oznaczeniach, a błąd dotyczyłby np. podania niewłaściwej cyfry czy litery tego oznaczenia. Charakteru takiego nie ma natomiast błędne przywołanie modelu urządzenia, który występuje na rynku i znajduje się w ofercie handlowej, aczkolwiek nie spełnia wymagań SIWZ Jest to z pewnością nieprawidłowość oferty, jednak nie mająca postaci oczywistej omyłki pisarskiej, ponieważ jej poprawa nie polegałaby na usunięciu nieprawidłowości o charakterze pisarskim, ale na wymianie jednego urządzenia (podanego i opisanego prawidłowo) na inne.

Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 30 września 2014 r. (KIO 1891/14)
W swojej argumentacji Odwołujący podnosił, że użycie błędnego symbolu oferowanego urządzenia tj. A-4 T. e-studio 264 CS nastąpiło tylko w jednym miejscu dokumentacji ofertowej przedłożonej przez Odwołującego tj. w formularzu oferty. Wszelkie inne materiały dołączone do formularza oferty w sposób oczywisty wskazywały, że Odwołujący zaoferował urządzenie o symbolu T. e-studio 287 CS i w konsekwencji Zamawiający winien dokonać poprawienia oczywistej omyłki w formularzu oferty. W ocenie Izby Zamawiający nie miał podstaw do dokonania takiej zmiany w trybie art. 87 ust. 2 pkt 1 ustawy P.z.p. Nie wynika bowiem z treści oferty oraz materiałów do niej dołączonych w sposób oczywisty jakie urządzenie zostało zaoferowane. Treść oferty oraz treść materiałów do niej załączonych odwołują się do dwóch różnych urządzeń, zaś Zamawiający nie był uprawniony do podjęcia za Odwołującego decyzji, co zaoferował w przedmiotowym postępowaniu przetargowym: czy urządzenie o symbolu: T. e-studio 287 CS czy urządzenie o symbolu A-4 T. e-studio 264 CS. Oczywistym dla Izby jest, że dokonanie proponowanej przez Odwołującego zmiany w treści formularza ofertowego w trybie art. 87 ust. 2 pkt 1 ustawy P.z.p. stanowiłoby zmianę treści oświadczenia woli złożonego przez Odwołującego, a czynność taka jest niedopuszczalna w świetle art. 87 ust. 2 pkt 1 ustawy P.z.p.

Grzegorz Rogalewicz  (strona autora: http://kartaprzetargowa.pl/)